تب دوره ای همراه با آفت دهانی،فارنژیت و آدنیت

PFAPA  

انتخاب : دکتر رحمت سخنی از مرکز آموزشی درمانی امام خمینی (ره) ارومیه

 dr.rahmat.sokhani@gmail.com

PFAPA چیست؟ 
PFAPA به تب دوره ای همراه با آدنیت، فارنژیت و آفت اطلاق می شود.PFAPA یک اصطلاح پزشکی برای بیان حملات تکرا شونده تب ،تورم گره های لنفاوی گردنی ،گلودرد و زخم های دهانی است. PFAPA در کودکان در سنین طفولیت وغالبا قبل از 5 سالگی شروع می شود.این بیماری یک بیماری مزمن اما خوش خیم است که با گذشت زمان بهبود می یابد.این بیماری اولین بار در سال 1987 تشخیص داده شد و در آن زمان سندرم مارشال نامیده شد.
شیوع این بیماری چقدر است؟ 
شیوع PFAPA ناشناخته است اما بنظر میرسد شایعتر از چیزی که تصور می شود باشد.
علل این بیماری چیست؟ 
علت بیماری ناشناخته است.در طی دوره های تب، سیستم ایمنی فعال می شود.این فعالیت منجر به یک پاسخ التهابی میگردد که همراه با تب و التهاب دهان و گلو است . این التهاب خودبخود محدود شونده میباشد و در بین حملات تب علائمی از التهاب وجود ندارد. درطی حملات شواهدی ااز عفونت وجود ندارد.
آیا این بیماری ارثی است؟ 
موارد فامیلی توصیف شده است اما علت ژنتیکی تا به امروز برای این بیماری پیدا نشده است .
آیا این بیماری یک نوع عفونت است؟ 
این بیماری عفونی و مسری نیست . ولی عفونت ممکن است عاملی برای شروع حمله باشد.
 علائم اصلی این بیماری چیست؟ 
علائم اصلی بیماری شامل تب تکرار شونده همراه با درد گلو،زخم های دهانی یا بزرگی گره های لنفاوی گردنی است ( که یک بخش مهم از سیستم ایمنی هستند). حملات تب بطور ناگهانی شروع می شود و 3 تا 6 روز طول می کشد.درطی حملات کودک بسیار بیمار بنظر میرسد و حداقل یکی از سه علامتی را که در بالا گفته شد دارد. حملات تب هر 3 تا 6 هفته تکرار می شوند و بعضی اوقات بسیار منظم هستند. در بین حملات کودک خوب بوده و فعالیت طبیعی دارد.این بیماری هیچ عواقب تکاملی برای کودکی که در بین حملات کاملا خوب است ندارد.
 آیا بیماری در تمام کودکان یکسان است؟ 
علائم اصلی که در بالا شرح داده شد در تمام کودکان مبتلا دیده می شود اما برخی از کودکان ممکن است فرم خفیف تر بیماری را داشته باشند و برخی دیگر علائم اضافی مانند ضعف ، درد مفاصل ،سردرد ، درد شکم ،اسهال و استفراغ هم داشته باشند.
تشخیص و درمان 
 درمان چیست ؟
تست آزمایشگاهی اختصاصی و یا تصویر برداری احتصاصی برای تشخیص بیماری PFAPA وجود ندارد.تشخیص بیماری بر اساس معاینه فیزیکی و تست های آزمایشگاهی به همراه هم داده می شود و قبل از تایید تشخیص لازم است که تمام عللی که می توانند علائم مشابهی ایجاد کنند رد شوند.
چه تست های آزماشگاهی مورد نیاز است؟
در طی حملات سطح خونی آزمایشاتی مانند سرعت رسوب گلبول قرمز (ESR) یا پروتئین c واکنشی(CRP) افزایش نشان میدهد.
 آیا این بیماری می تواند درمان شود یا علاج قطعی دارد؟
هیچ درمان اختصاصی برای علاج قطعی سندرم PFAPA وجود ندارد.هدف از درمان کنترل علائم بیماری در طی حملات تب می باشد.در بسیاری از موارد علائم بیماری با گذشت زمان کاهش یافته و یا خودبخود از بین می رود.
درمان چیست ؟
علائم بیماری بطور کامل به پاراستامول یا داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی پاسخ نمی دهند اما ممکن است تا حدودی تخفیف پیدا کنند.نشان داده شده که تچویز یک دوز پردنیزون در شروع علائم، طول دوره حمله را کم کرده است . درهر حال با این درمان ممکن است فواصل بین جملات هم کم شده و حمله تب بعدی زودتر از انتظار اتفاق بیافتد.برداشتن لوزه ها در برخی کودکان ممکن است مد نظر قرار گیرد بویژه چنانچه کیفیت زندگی کودک و خانواده خیلی تحت تاثیر این بیماری قرار گرفته باشد.
پیش آگهی این بیماری(پیش بینی دوره و درمان بیماری) چگونه است؟
بیماری ممکن است چند سال بطول انجامد. با گذشت زمان ،در برخی از بیماران فواصل بین حملات تب بتدریج بیشتر شده و علائم بطور خودبخود از بین میرود
آیا ممکن است بیماری بطور کامل بهبود یابد؟ 
با گذشت زمان معمولاتا قبل از بزرگسالی PFAPA بطور خودبخود بهبود پیدا میکندو یا از شدت آن کاسته می شود. بیماران مبتلا به PFAPAدچار اختلال در تکامل نمی شوند.معمولارشد و تکامل کودک تحت تاثیر این بیماری قرار نمی گیرد.
زندگی روزمره 
 چگونه ممکن است این بیماری بر روی زندگی روزمره کودک و خانواده وی تاثیر بگذارد؟
کیفیت زندگی فرد می تواند تحت تاثیر حملات تکرار شونده تب قرار بگیرد.تا قبل از تشخیص بیماری این حملات می تواند اغلب روزها مورد انتظار باشد که این منجر به اظطراب و حتی برخی اوقات انجام اقدامات پزشکی غیر ضروری می شود.
 چه تاثیری بربه مدرسه رفتن کودک دارد؟ 
تب های مکرر ممکن است روی حضور کودک در مدرسه تاثیرداشنه باشد. ادامه تحصیل در کودکان مبتلا به بیماریهای مزمن ضروری است. چندین فاکتور وجود دارند که ممکن است سبب مشکلاتی برای حضور کودک در مدرسه شوندوبنا براین مهم است که نیازهای کودک برای معلمان توضیح داده شود.والدین و معلمان باید تلاش کنند تا هر آنجه را که لازم است تا کودک بتواند در فعالیت های مدرسه بطو طبیعی شرکت داشته باشد فراهم کنند و این نه تنها برای موفقیت تحصیلی ، بلکه برای این است که کودک از طرف همکلاسی ها و بزرگسالان مورد پذیرش قرار گرفته و به وی بها داده شود. همبستگی و تلفیق با دنیای پیشرفته برای آینده بیماران جوان یکی از اهداف گروه مراقبت از بیماران مزمن است.
یا این بیماران می توانند ورزش کنند؟ 
یکی از جنبه های ضروری در زندگی روزمره هر کودکی ورزش کردن است.یکی از اهداف درمان در این کودکان نیز این است که به آنها اجازه دهیم تا بتوانند درحد امکان یک زندگی طبیعی داشته و خود را متفاوت از هم سن و سالان خود تصور نکنند.
 رژیم غذایی این بیماران بایدچگونه باشد؟ 
هیچ رژیم غذایی خاصی توصیه نمی شود.در مجموع کودک باید یک رزیم غذایی طبیعی ، متعادل و مناسب برای سن خودرا داشته باشد. برای کودکان در حال رشد یک رژیم غذایی سالم و متعادل متشکل از پروتئین کافی ،کلسیم و ویتامین ها توصیه می شود.
 آیا شرایط آب و هوائی میتواند روی روند بیماری تاثیر کند؟ 
خیر، نمی تواند
آیا واکسیناسیون در این کودکان جایز است؟ 
بله، کودک می تواند و باید واکسینه شود، کادر درمانی باید قبل از تجویز واکسن های زنده ضعیف شده در جریان باشند تا توصیه های لازم در هر مورد انجام شود.
 آیا این بیماران می توانند فعالیت جنسی، حاملگی و زایمان داشته باشند؟
تا کنون ، هیچگونه اطلاعی ازاین جنبه از بیماران در مقالات پزشکی در دست نیست. بر طبق یک قانون کلی، همانند با سایر بیماریهای خود التهابی، بهتر است بر حسب شرایط ، با توجه به عوارض احتمالی دارو بر جنین و با اولویت دادن به درمان قبلا برنامه ریزی شود 

منبع :

https://www.printo.it 

بررسی علمی بیماریها وعلل زخمهای دهانی در یک نگاه

Diseases of the mouth  

انتخاب : دکتر رحمت سخنی از مرکز آموزشی درمانی امام خمینی (ره) ارومیه

 dr.rahmat.sokhani@gmail.com

مخاط دهان در معرض ابتلا به ضایعات مختلفی است. برخی از این ضایعات می‌توانند علائم اولیه از یک بیماری خاص یا حتی بدخیمی در بدن باشند. تشخیص زودهنگام ضایعات دهان به‌عنوان اولین نشانه‌های بیماری، مانع از ادامه پیشرفت بیماری می‌شود یا حداقل احتمال موفقیت درمان را بیشتر و از پیچیده شدن شرایط بیمار جلوگیری می‌کند. در این مطلب به برخی از مهم‌ترین انواع تغییرات، رنگ‌پریدگی‌های و زخم‌های دهان اشاره خواهد شد. بیماری‌های متعددی مانند لوسمی، اختلالات هورمونی، اختلالات خودایمنی، نشانگان بهجت، سرطان دهان و اختلالات گوارشی تغییرات زودهنگام در مخاط دهان ایجاد می‌کنند و به همین دلیل است که معاینات دوره‌ای مخاط دهان توسط دندان‌‌پزشک متخصص اهمیت زیادی دارد. بنابراین هر نوع تغییری در حفره دهان را باید جدی گرفت.

1.رنگ‌پریدگی و تحلیل مخاط

در صورت مشاهده علائمی مانند خستگی شدید و غیر‌طبیعی در بیمار که با فعالیت‌های مختصر فیزیکی ایجاد می‌شود و همراهی آن با علائم دهانی مثل رنگ‌پریدگی مخاط، شقاق گوشه لب، التهاب زبان و تحلیل مخاط، شک به کم‌خونی مطرح می‌شود و باید آزمایش‌های تکمیلی برای تشخیص انجام شود. التهاب زبان ناشی از کم‌خونی به صورت از بین رفتن پرزهای زبان همراه با حس درد و سوزش در زبان است. همچنین کم‌خونی فقر آهن می‌تواند بیمار را مستعد ابتلا به قارچ دهانی (برفک) یا التهاب لثه و تحلیل استخوان کند.
 

تصویر 1: کم‌خونی فقرآهن با نمای التهاب زبان همراه با آتروفی (تحلیل) مخاط و از بین رفتن پاپی های سطح زبان

2. زخم‌ها

بیماری‌های زیادی می‌توانند زخم ایجاد ‌کنند:

نشانگان بهجت:

شایع‌ترین محل درگیری در نشانگان بهجت، مخاط دهان است. در بیشتر بیماران زخم‌های دهانی عودکننده (آفت) در همه جای دهان و حلق دیده می‌شود. در این نشانگان، زخم‌های مشابهی در نواحی تناسلی ایجاد می‌شود و بیماران درگیری چشمی نیز دارند.
ابتلا به این نشانگان می‌تواند باعث بروز عوارضی مانند نابینایی، مشکلات عصبی، بیماری‌های کلیوی، ریوی و قلبی شود ولی تشخیص زودهنگام، درمان و کنترل موثر را در پی خواهد داشت بنابراین وقتی بیماری با زخم‌های دهانی عودکننده همراه با زخم‌های مشابه در ناحیه تناسلی و درگیری چشمی مراجعه می‌کند، باید به نشانگان بهجت مشکوک شد و بیمار را به متخصص مربوط ارجاع داد.
                                                                                    تصویر 2: سندرم بهجت با زخم‌های آفتی متعدد و مکرر

لوپوس اریتماتوز:

با توجه به درگیری چند عضوی در بیماری لوپوس سیستمیک (آرتریت مفاصل، اختلال کلیه، اختلال سیستم عصبی، خونی، پوستی و سیستم ایمنی) توجه به وضعیت دهانی برای تشخیص زودهنگام بیماری اهمیت زیادی دارد. تقریبا نیمی از مبتلایان به لوپوس دچار ضایعات دهانی هستند که می‌تواند اولین علامت بیماری باشد. ضایعه به‌صورت خطوط سفید همراه با مرکز قرمز رنگ یا زخم است. زخم‌هایی با حدود نامنظم و التهاب لب از دیگر علائم شایع لوپوس هستند. بیشترین محل‌های درگیر کام و لثه، مخاط گونه و زبان است.
 

تصویر 3 : لوپوس اریتماتوز با نمای زخم و قرمزی غیراختصاصی در مرکزضایعه در کام سخت

پمفیگوس ولگاریس:

پمفیگوس بیماری خودایمنی و حادی است که معمولا در دهه 5 و 6 زندگی برای اولین بار بروز می‌کند. البته کودکان نیز به آن مبتلا می‌شوند. این بیماری با تاول، قرمزی در پوست و غشاهای مخاطی ظاهر می‌شود. در بسیاری از بیماران ضایعات دهانی اولین تظاهرات بیماری است و ممکن است یک سال قبل از ضایعات پوستی ایجاد شود. به همین دلیل تشخیص زودهنگام بیماری با توجه به علائم دهانی می‌تواند شانس درمان را بیشتر کند. ضایعه به صورت یک تاول با دیواره نازک است که در پوست یا مخاط به ظاهر طبیعی پدید می‌آید. تاول سریع می‌ترکد و به اطراف گسترش می‌یابد. با ترکیدن تاول پوست عریان می‌ماند و زخم می‌شود. ضایعات به‌صورت زخم‌های منتشر و دردناک هستند. به‌دلیل ترکیدن سریع تاول‌ها احتمال مشاهده تاول سالم در دهان خیلی کم است. بیماران با ضایعات دهانی، معمولا درگیری در مری هم دارند و اگر نشانه‌های درگیری مری مثل سختی در بلع وجود داشته باشد، بیمار باید اندوسکوپی شود.
 

تصویر 4: ضایعات دهانی پمفیگوس ولگاریس

پمفیگوئید غشای مخاطی:

بولوس پمفیگوئید بیماری‌ خودایمن و مزمن و شیوع آن در زنان 2 برابر مردان است. ضایعات دهانی در بسیاری از بیماران مبتلا دیده می‌شود. ملتحمه، دومین محل شایع درگیری است و باعث چسبندگی پلک به کره چشم می‌شود. آسیب قرنیه شایع است و حدود 15 درصد بیماران نابینا می‌شوند. درگیری حنجره، درد، خس‌خس و مشکل در تنفس و درگیری مری، اختلال بلع را به دنبال دارد که در موارد شدید به مرگ و ناتوانی بیمار می‌انجامد. شایع‌ترین تظاهر دهانی این بیماری، التهاب لثه (متورم و قرمز) است که در بعضی موارد ممکن است تنها تظاهر باشد. نمای دیگر ضایعه، تاول‌های سالم و نترکیده است. تشخیص زودهنگام این ضایعات از جهات زیادی اهمیت دارد. با تشخیص زودهنگام، نتایج درمانی رضایت‌بخش‌تر خواهند بود همچنین بیمار با مصرف داروهای کمتر از عوارض ناخواسته داروها در امان خواهد ماند. از سوی دیگر، با درمان بیماری در مراحل اولیه، از بروز عوارض جدی آن از جمله نابینایی پیشگیری خواهد شد.
   

تصویر 5: ضایعات دهانی پمفیگوئید غشای مخاطی

بیماری کرون:

حدود یک‌سوم از مبتلایان به بیماری کرون علائم دهانی دارند. این علائم می‌توانند قبل از ضایعات گوارشی بروز پیدا کنند. برخی از تظاهرات ویژه عبارتند از: تورم منتشر، نمای قلوه سنگی و ژنژیویت در مخاط، زخم‌های خطی عمیق و شقاق گوشه لب. تورم معمولا پایدار، سفت و بدون درد است و لب‌ها و بافت‌های نرم صورت را درگیر می‌کند. زخم‌های خطی عمیق اغلب در گونه ایجاد می‌شوند که با حاشیه برجسته احاطه شده‌اند. تظاهر دیگر تاول‌های چرکین، در لثه و گونه است. در صورت مشاهده یافته‌های فوق در بیماران انجام نمونه‌برداری از ضایعات دهانی و توصیه به انجام کولونوسکوپی ضروری است.                                         
  

 تصویر6: ضایعات دهانی بیماری کرون

بیماری سلیاک:

این بیماری می‌تواند تظاهراتی روی دندان شیری، دائمی و مخاط دهان داشته باشد. نقایص مینای دندان، تاخیر در رویش، زخم‌های آفتی، لیکن‌پلان، التهاب زبان و التهاب لب از عوارض بیماری سلیاک هستند. گاهی کامل نشدن مینا ممکن است تنها علامت سلیاک درمان نشده در کودکان و بزرگسالان باشد.                                                                    
  

تصویر 7: بیماری سلیاک با زخم آفتی راجعه در بیمار مبتلا به سلیاک

3. ضایعات سفید و قرمز

بیماری‌های زیادی می‌توانند این ضایعات را ایجاد ‌کنند:

لیکن‌پلان:

از نظر بالینی به صورت زخم‌هایی با غشای سفید رنگ و احاطه‌شده با خطوط سفید اشعه‌ای (خطوط ویکهام) است. بیمار از احساس سوزش به‌خصوص هنگام غذاخوردن شکایت دارد. گاهی لیکن‌پلان محدود به لثه است و در زخم‌ها هیچ خطوط سفیدی وجود ندارد. از آنجا که این ضایعات با احتمال نسبتا بالایی مستعد تبدیل به ضایعات سرطانی در دهان هستند، تشخیص زودهنگام آنها اهمیت بسیار زیادی دارد. با تشخیص و درمان به موقع، میزان مرگ و میر و هزینه ناشی از بدخیمی‌ها به میزان قابل‌توجهی کاهش می‌یابد.

 تصویر 8 : نمای بالینی لیکن‌‌پلان اریتماتو و اولسراتیو

لکوپلاکی و اریتروپلاکی:

به‌صورت ضایعات سفید یا قرمز در دهان است. سطح ضایعه ممکن است نازک، صاف تا یک سطح زبر با شیارهای سطحی باشد (تصویر4). ضایعات در همه جای دهان ایجاد می‌شوند و احتمال بدخیم ‌شدنشان در آینده وجود دارد. ضایعات کف دهان و حاشیه طرفی زبان از نظر بدخیمی خطرناک‌ترند. به همین دلیل باید از آنها نمونه‌برداری شود و بیمار تحت‌نظر پزشک بماند.

تصویر9: نمای بالینی لکوپلاکی و اریتروپلاکی

4. ضایعات رنگین (پیگمان‌دار)

افزایش پیگمان مخاط دهان می‌تواند اولین نشانه نارسایی غده فوق‌کلیه (آدیسون و کوشینگ)، پرکاری تیروئید، کمبود ویتامین B12 و بیماری پوتزجگرز باشد:

نارسایی آدرنال (آدیسون و کوشینگ):

تغییر رنگ قهوه‌ای منتشر در مخاط دهان علائم مشخصه کم‌کاری قشر غده فوق‌کلیه است. هر زمانی که تغییر رنگ قهوه‌ای منتشر دهانی همراه با برنزه شدن پوست دیده شود، باید به بیماری غدد درون‌ریز مشکوک شد و انجام آزمایش‌های ضروری برای قطعی کردن تشخیص بیماری آدیسون شامل ارزیابی کورتیزول سرم (کورتیزول نام هورمونی است که از کلیه ترشح می‌شود.) کمبود سدیم و افزایش پتاسیم اغلب با کم‌کاری غده فوق‌کلیه همراه است. در بیماری کوشینگ هم الگوی پیگمانتاسیون دهانی اساسا مشابه آدیسون است.
 تصویر10: ضایعات دهانی نشانگان کوشینگ

پرکاری تیروئید:

تحقیقات نشان می‌دهد حداقل 40 درصد بیماران با پوست تیره دچار پرکاری تیروئید هستند و رنگدانه‌های پوست و مخاطشان افزایش می‌یابد.

تصویر15: ضایعات دهانی پرکاری تیروئید

کمبود ویتامین B12:

یکی از نشانه‌های کمبود ویتامین B12 بروز پیگمانتاسیون (ضایعات رنگی منتشر) در پوست است و معمولا پزشکان و بیماران کمتر به آن توجه می‌کنند.

بیماری پوتزجگرز:

پوتزجگرز بیماری ژنتیکی است و بیماران پولیپ در روده و لکه‌های رنگی متعدد در پوست دارند. این افراد مستعد ابتلا به سرطان هستند. لکه‌های کوچک در لب‌ها، پوست اطراف دهان، مخاط زبان و گونه ایجاد می‌شوند. این لکه‌ها شبیه کک و مک با قطر کمتر از 5/0 سانتی‌متر هستند اما برخلاف کک و مک‌های معمولِ پوست، شدت پیگمانتاسیون آنها تحت‌تاثیر نور خورشید نیست. تشخیص زودهنگام بیماری با توجه به تظاهرات دهانی امکانپذیر است.

تصویر11: ضایعات دهانی بیماری پوتزجگرز

5. التهاب و خونریزی لثه

بیماری‌های زیادی می‌توانند التهاب و خونریزی لثه ایجاد ‌کنند:

دیابت:

وجود رابطه دو طرفه بین دیابت و بیماری‌های لثه به اثبات رسیده است. دیابت منجر به تضعیف سلامت لثه می‌شود و از سوی دیگر لثه بیمار، کنترل دیابت را مشکل می‌کند. گاهی اولین علامت دیابت به‌صورت خونریزی حین مسواک زدن، قرمزی لثه‌ها و تحلیل پیشرونده و شدید در لثه‌هاست. در صورتی که میزان تحلیل لثه و استخوان و بروز لقی دندان‌ها غیرعادی باشد، لازم است اقدامات تشخیصی برای بررسی احتمال وجود بیماری دیابت انجام شود. خشکی دهان و کاهش بزاق نیز در خیلی از بیماران دیده می‌شود که این نیز باعث خرابی دندان‌ها خواهد شد. برای جلوگیری از خشکی بزاق، دیابت باید به خوبی کنترل شود. البته علت خشکی دهان فقط کنترل بد قند خون نیست و ممکن است به‌دلیل درگیری سیستم عصبی و مصرف داروها باشد. علائم دیگر بیماران مبتلا به دیابت، کاندیدیازیس (برفک دهانی)، بزرگی و التهاب دوطرفه غده پاروتید (غد بزاقی بناگوشی)، از بین رفتن پرزهای زبان، تغییر حس چشایی، کمبود بزاق، سوزش دهان و تاخیر ترمیم زخم دهان است.
 تصویر12: ضایعات دهانی دیابت

لوسمی(سرطان خون):

تظاهرات دهانی لوسمی شامل خونریزی مخاطی، زخم، افزایش حجم موضعی یا منتشر در لثه است. این اختلالات در دهان بیشتر در اثر بیماری لوسمی از نوع حاد مونوسیتیک (AML) رخ می‌دهد. در این حالت، نمای لثه خون‌چکان و اسفنجی می‌شود. عملکرد ضعیف سیستم ایمنی منجر به بروز مشکلات دهانی ثانویه مانند کاندیدیازیس (برفک دهانی)، تبخال‌های وسیع و تحلیل استخوان می‌شود. در صورت مشاهده علائم فوق، آزمایش‌های تکمیلی برای بیمار درخواست شود.                                     

تصویر 13: ضایعات دهانی لوسمی

حرف آخر
تشخیص زودهنگام بیماری‌ها و آغاز درمان در مراحل ابتدایی آنها باعث موفقیت در روند درمان، کاهش عوارض بیماری‌ و هزینه‌های تحمیل شده به بیمار و سیستم بهداشتی درمانی می‌شود. توجه به یافته‌های دهانی بیماری‌ها و ضایعات پیش بدخیم امکان تشخیص بیماری‌ها در مراحل ابتدایی آنها را فراهم می‌کند. 

منبع :

http://www.behpu.com 

 زخمهای  دهان کودکان وعلل آنها

Children"s mouth wounds  

انتخاب : دکتر رحمت سخنی از مرکز آموزشی درمانی امام خمینی (ره) ارومیه

 dr.rahmat.sokhani@gmail.com

گاهی مادران نگران از زخم دهان کودکشان سخن می گویند . البته این زخم‌ها برخلاف زخم‌های داخل دهان بزرگسالان کمتر جدی هستند ولی به بررسی نیاز دارند.ضایعات داخل دهان کودکان به دو دسته تقسیم می‌شوند؛ ضایعاتی که بیماری نیستند و ضایعاتی که بیماری محسوب می‌شوند.زخم‌های دهانی کودکان ممکن است به دلیل ضربه یا وجود بیماری به وجود آیند.   

4 ضایعه‌ای که بیماری محسوب نمی‌شوند

1- کیست‌های رویشی: 
وقتی دندان در حال رویش است، معمولا حالت خون مردگی در سطح لثه اتفاق می‌افتد که به آن کیست رویشی می‌گویند. کیست‌های رویشی بیماری نیستند، عوارض خاصی ندارند و فقط ممکن است خونریزی کمی ایجاد کنند. کیست‌های رویشی در دندان‌های خلفی (عقبی) مانند دندان‌های آسیا رخ می‌دهد.

2- خراش زبان کودک:
وقتی دندان‌های قسمت جلویی فک پایین از لثه خارج می‌شود، ممکن است تیزی دندان باعث ایجاد خراش و زخم‌هایی زیر زبان شود. چنین زخم‌هایی طبیعی هستند و خودبخود هم برطرف می‌شوند.

3- آسیب به بافت نرم: 
کودکان در حال جنب و جوش هستند و احتمال ضربه خوردن به دهانشان وجود دارد. ضربه هم گاهی باعث صدمه دیدن بافت مخاط نرم دهان کودک می‌شود.

4- برخی از درمان‌های دندانپزشکی:
در اثر انجام اعمال دندان پزشکی و بی‌حس کردن بخشی از دهان هم ممکن است آسیب در دهان کودک ایجاد شود. تزریق ماده بی‌حسی باعث می‌شود کودک ناخواسته بخشی از مخاط دهان بی‌حس شده را بجود. زخم‌هایی که در اثر جویدن به جود می‌آیند، بدشکل هستند و معمولا تا 2 هفته باعث آزاد کودک می‌شوند.

5 ضایعه‌ای که بیماری محسوب می‌شوند

1- التهاب لثه:
بیماری ژنژیویت یا التهاب لثه، به دلیل رعایت نکردن بهداشت دهان و دندان در کودک اتفاق می‌افتد. ژنژیویت باعث خونریزی لثه می‌شود. آموزش کودکان برای مسواک زدن و استفاده از نخ دندان جلوی بروز این بیماری را می‌گیرد. البته کمبود شدید ویتامین C که کمتر در کودکان کشور ما دیده می‌شود هم باعث ژنژیویت می‌شود، اما در این کودکان خونریزی بدول دلیل از لثه وجود دارد.

2- عفونت‌های دندان: 
اگر عفونت دندان کودک زود درمان نشود و به صورت مزمن درآید، به صورت چرک از مخاط اطراف دندان خراب خارج می‌شود که باعث التهاب و زخم خواهدشد. همچنین زخم باعث ایجاد فیستول (حفره)، کیست و آبسه در دهان می‌شود. کیست یا فیستول با درمان دندان خراب برطرف می‌شود.

3- عفونت‌های ویروسی: 
عفونت‌های ویروسی نیز ممکن است باعث زخم در دهان کودکان شود. ویروس هرپس یا تبخال علاوه بر اینکه روی لب‌ها به طور شایع دیده می‌شود، داخل دهان نیز ایجاد می‌شوند. زخم‌ها به داروی خاصی نیاز ندارند و در طول یک یا دو هفته از بین می‌روند ولی به مراقبت نیاز دارند چون اگر از عفونت ویروسی ایجاد شده به خوبی مراقبت نشود، ممکن است به عفونت باکتریایی تبدیل شود.

4- عفونت‌های قارچی:
عفونت شایع قارچی در دهان کودکان از نوع کاندیدیا آلبیکانس است. کاندیدیا ممکن است در‌‌ همان دوران نوزادی و هنگام خروج کودک از کانال زایمانی به وجود آید (برفک داخل دهان نوزاد ظرف مدت 7 تا 10 روز برطرف می‌شود) خشکی دهان کودک نیز باعث رشد عفونت قارچی کاندیدیا در دهان و ایجاد برفک داخل دهان کودک می‌شود.
برفک به شکل ضایعات سفید پنیری شکل داخل دهان است که به راحتی هم کنده نمی‌شود. همچنین استرس، کاهش قوای سیستم ایمنی بدن، آلرژی‌های فصلی و سوءتغذیه نیز عوامل مهمی هستند که باعث خشکی دهان می‌شوند و محیط دهان را برای رشد و تکثیر قارچ‌ها مناسب می‌کنند.

5- جویدن لب و مخاط دهان: 
جویدن لب و مخاط دهان (گونه) بیشتر در کودکانی که استرس دارند، دچار براکسیسم (دندان قروچه) هستند یا دندان‌های نامرتبی دارند، دیده می‌شود. جویدن مخاط هم با عث خونریزی و ایجاد زخم می‌شود.

به کودکانی که دهانشان برفک زده، شیرینی ندهید
برفک دهان در کودکان کمتر از 1 سال شایع است. نوزادان حین عبور از کانال زایمانی به برفک مبتلا می‌شوند ولی برفک بعد از نوزادی نیز دیده می‌شود. عامل این بیماری، نوع قارچی به نام کاندیدیاست که باعث می‌شود کودک نتواند راحت شیر یا غذا بخورد. برفک دهان کودک معمولا خود به خود بهبود می‌یابد ولی برای بهبود سریع، خوراکی ضد قارچ مانند «نیستاتین» تجویز می‌شود.

مادران باید دقت کنند تا به کودک خوراکی‌های شیرین ندهند چون شرینی زمینه را برای رشد قارچ در دهان مهیا می‌کند. همچنین شیشه شیر کودک را نیز باید به دقت شست. یکی از راه‌ها برای ضدعفونی کردن شیشه شیر، 20دقیقه جوشاندن شیشه در آب است. البته نوک پستان مادر نیز باید تمیز باشد چون هنگام شیردادن نوک پستان نیز به قارچ آلوده می‌شود. بنابراین بهتر است نوک پستان با محلول‌های ضدقارچ تمیز شود.

منبع :

http://www.dental-magazine.com 

بیماریهایی که دندانپزشک میتواند در ویزیت دهان به آنها پی ببرد

Diseases of the mouth  

انتخاب : دکتر رحمت سخنی از مرکز آموزشی درمانی امام خمینی (ره) ارومیه

 dr.rahmat.sokhani@gmail.com

برخلاف افکار عمومی در مورد دندانپزشکان باید این مطلب مهم را متذکر شد که دندانپزشکان با تجربه فقط به فکر ترمیم یا کشیدن دندانها نیست با اولین نگاه متوجه بیماریهایی میشوند که عوارض انها در دهان ودندان خود را به شکل های مختلفی همچون تغییر مخاط دهان ولثه یا زخم و...نشان میدهند.همین نگاه ساده و چند دقیقه ای به وضعیت دهان و دندان افراد، دندانپزشکان را قادر می کند بیماری هایی مثل دیابت یا حتی تهدیدهای مهلک تری که در کمین سلامتی شما نشسته اند را قبل از هر کسی دریابند و برای کنترل یا درمان بیماری مورد نظر، شما را به متخصص دیگری ارجاع دهند.

پس اگر دندانپزشک تان گفت که برای درمان مشکل شما کاری از دستش بر نمی آید و شما را به متخصص دیگری معرفی کرد، این توصیه را به حساب بیسوادی او نگذارید و حرفش را بپذیرید.

به بیماری کرون دچار هستید؟
بیماری کرون یکی از بیماری های التهابی روده است که با التهاب دیواره روده خود را نشان می دهد. گرچه این بیماری بیشتر روده را درگیر می کند، اما می تواند هر قسمتی از لوله گوارش را هم مبتلا کند.

بیشتر از 20 درصد بیمارانی که به این اختلال التهابی روده مبتلا هستند، می توانند با معاینه وضعیت دهان و دندان شان از این مشکل باخبر شوند. 
تشخیص بیماری کرون از طریق معاینه دهانی، با دیدن ضایعات و جراحاتی ممکن می شود که در دهان بیمار دیده می شوند.

گروهی از محققان معتقدند حتی باخبر شدن از مشکلات شکمی مانند گرفتگی عضلات شکم، دردهای شکمی و اسهال هم از طریق معاینه دهان و دندان امکان پذیر است.

لب های ورم کرده و زخم هایی به اندازه یک سکه که در گونه ها و لب ها ایجاد شده، خبر از بیمار بودن روده فرد می دهد. 
البته هر زخمی نشانه این مشکل روده ای نیست، بلکه زخم هایی با مرکزی سفید که هاله قرمزی دور آن را احاطه کرده، از بروز این بیماری روده ای حکایت می کنند.

بیماری های لثه تنها به دلیل رعایت نکردن اصول بهداشتی دهان یا دچار شدن به دیابت ایجاد نمی شوند. بلکه گاهی مشکلات قلبی هم می تواند به لثه ها آسیب بزند

دیابتی هستید؟
خونریزی، پسرفت و خشکی لثه ها، خشکی دهان و ناچار شدن به استفاده از دندان های مصنوعی، از نشانه هایی است که بیماران دیابتی آن را یدک می کشند.

ابتلا به بیماری های لثه میان دیابتی ها بسیار شایع است. البته همه این مشکلات ممکن است به خاطر رعایت نکردن اصول بهداشتی هم اتفاق بیفتد.

به همین دلیل دندانپزشک در صورت وجود نشانه های خطر دیگر که با دیابت مرتبط است، گمان خود را به سمت تشخیص این بیماری می برد، یا اگر احساس کند بیمار تمام تلاشش را برای رعایت اصول بهداشتی به خرج می دهد، اما تلاش هایش بی ثمر است و لثه ها و دهانش هر روز بیمارتر می شوند، به او برای کنترل سطح انسولین و وضعیت قند خونش هشدار می دهد.

از نظر دندانپزشکان افرادی که سطح قند خون خود را کنترل می کنند، کمتر به بیماری های لثه که درمان هایی طولانی مدت و گران قیمت دارند، دچار می شوند، اما وقتی پای مشکلات مرتبط با دیابت به میان می آید، تا پیش از کنترل بیماری کمکی از دست دندانپزشکان ساخته نخواهد بود.

سرطان دهان گرفته اید؟
محققان برای تشخیص نشانه هایی از این سرطان که زودتر از همه بروز می کنند تلاش کرده اند و ادعا می کنند دندانپزشکان، افرادی هستند که این نشانه های زودرس را بهتر از هر کسی می توانند تشخیص دهند. از آنجا که تشخیص به موقع این سرطان، جان 80 درصد مبتلایان را نجات می دهد، دندانپزشکان هم به بررسی نشانه های این بیماری در دهان بیماران شان ترغیب شده اند.

سرطان دهان، خود را با ضایعات سفید و قرمز نشان می دهد. این ضایعات معمولا روی زبان، سقف دهان و بافت های نرم کام در پشت زبان دیده می شوند.

از آنجا که این ضایعات بدون درد هستند، در اغلب موارد برای بیماران تشخیص وجودشان هم دشوار است و تنها دندانپزشکانی که با دقت وضعیت ظاهری دهان را مورد بررسی قرار می دهند، می توانند از وجود آنها باخبر شوند.

کم خون هستید؟
اگر پوشش روی زبان کسی، بیش از اندازه کمرنگ و رنگ پریده باشد، از نظر دندانپزشکان احتمال ابتلای او به کم خونی زیاد است.

در چنین شرایطی میزان سلول های قرمز خون در بدن فرد کم شده و باعث می شود زبان او ظاهر پر از برآمدگی خود را از دست بدهد و علاوه بر رنگ پریدگی، صاف تر از حالت عادی به نظر برسد (تصویر کناری).

استرس دارید؟
برای تان عجیب است که یک مشکل روحی مثل استرس هم در دهانتان دیده می شود؟ استرس درونی که آگاهانه یا ناآگاهانه برای پنهان کردنش تلاش می کنید، شب ها با دندان قروچه سراغ تان می آید. 
دندان قروچه شبانه باعث ساییدگی دندان های تان می شود و حتی درد فک را هم برای تان به ارمغان می آورد.

دندانپزشکی که مشکل دندان قروچه را می بیند و شکایت بیمار از درد فکی که هیچ علت پزشکی ندارد را می شنود، می تواند پس از یک بررسی دقیق تر، او را به یک روانشناس ارجاع دهد.

گذشته از این، افرادی که به خاطر استرس در طول روز مدام دندان های شان را روی هم فشار می دهند، اغلب از درد فک می نالند و دندان های ساییده شده ای هم دارند.

از آنجا که این افراد یا از عادت خود بی خبرند، یا نمی دانند این رفتار چه عواقبی را برای دندان های شان به ارمغان می آورد، از بدشانسی خود می نالند و معتقدند جنس دندان های شان خوب نیست که بیخودی ساییده می شوند.

افرادی که از ریفلاکس معده رنج می برند، دندان هایی زردرنگ دارند و اغلب با آدم های سیگاری اشتباه گرفته می شوند

قلب تان بیمار است؟
بیماری های لثه تنها به دلیل رعایت نکردن اصول بهداشتی دهان یا دچار شدن به دیابت ایجاد نمی شوند. بلکه گاهی مشکلات قلبی هم می تواند به لثه ها آسیب بزند.

محققان هنوز نمی دانند چطور بیماری های قلبی، لثه را بیمار می کند، اما توانسته اند در بررسی های شان رابطه میان مشکلات لثه ای و قلبی را اثبات کنند. 
در پژوهش های آنها ثابت شده افرادی که به بیماری های قلبی مبتلا هستند، به ندرت لثه های سالمی دارند.

استخوان تان پوک است؟
پوکی استخوان ها فقط راه رفتن را برای شما سخت نمی کند و به کمردرد منجر نمی شود؛ بلکه افرادی که کمبود کلسیم دارند و استخوان های شان پوک است، دندان های سالمی هم ندارند.

آنها با وجود تلاش های فراوان برای رعایت بهداشت دهان و دندان، زودتر از دیگران دندان های شان را از دست می دهند و حتی به سادگی مینای دندان شان آسیب می بیند و دندان های شان می شکند.

شکستن استخوان های فک هم از دیگر مشکلات این افراد است، به همین دلیل دندانپزشکان در صورت باخبر بودن از بیماری فرد، در روند درمان او باید اصول خاصی را رعایت کنند تا فک بیمار و استخوان هایش آسیب نبیند، یا اینکه در صورت مشاهده این آسیب ها بدون وجود دلایل کافی، به بیمار انجام تست سنجش تراکم استخوان را توصیه کنند.

ریفلاکس معده دارید؟
بالا آمدن اسید معده می تواند به مینای دندان آسیب بزند و ضایعاتی را در قسمت پشتی دهان ایجاد کند. افرادی که از ریفلاکس معده رنج می برند، دندان هایی زردرنگ دارند و اغلب با آدم های سیگاری اشتباه گرفته می شوند.

البته ساییدگی مینای دندان تنها مشکلی نیست که ریفلاکس معده برای شما به همراه می آورد. دندانپزشکی که بوی بد دهان شما را احساس می کند، در صورت ندیدن نشانه ای از عفونت دهانی، می تواند به وجود مشکلات معده شک کند.

بالا آمدن اسید معده یکی از این مشکلات است که حاصلش بد بو شدن دهان بیمار است.

ایدز دارید؟
تبخال های غیرعادی، برفک دهان، زگیل های ناهنجار و زخم های دلخراشی که در دهان ایجاد می شوند و به سادگی خوب نمی شوند، می توانند از ابتلا به بیماری های خطرناکی مثل ایدز خبر دهند.

روی زبان و داخل گونه های این افراد، تکه های سفید یا خاکستری رنگ هم مشاهده می شود و دندانپزشکان اغلب با دیدن این نشانه ها، بیمار را به دادن یک آزمایش خون ترغیب می کنند.

وجود ضایعه های تاول مانند آزاردهنده در دهان، ممکن است به دلیل عفونت های داخلی بدن بیمار باشد که شدیدترین بیماری عفونی در صورت بروز این مشکلات، می تواند به خاطر وجود ویروس HIV فرد را گرفتار کرده باشد

منبع:

http://kangavar.kums.ac.ir 

سلام دوستان خوبم ایمیل جدید من برای مشاوره های پزشکی به شرح است

dr.rahmat.sokhani@gmail.com

هشدار به دندانپزشکان در مورد ابتلا به ایذر

انتخاب :دکتر رحمت سخنی از مرکز آموزشی درمانی امام خمینی (ره) ارومیه

دندانپزشکان برای محافظت از خود ، همکاران و بیمارانشان در مقابل عفونت HIV مسئولند و باید مطمئن باشند که سرویس پزشکی آنها بیماران را مبتلا به عفونت نمی‌کند. از آنجایی که گرفتن تاریخچه و معاینات نشانگر ابتلا به عفونت HIV نمی‌باشد بایستی همواره در تماس با خون و دیگر مایعات بدن توجه لازم را به عمل آورد. بنابراین دندانپزشکان بایستی همواره موارد زیر را مد نظر داشته باشند:

حفاظت شخصی

– استفاده از دستکش جراحی ، ماسک ، عینک و لباس محافظ و به حداقل رساندن خروج بزاق از دهان بیمار

- پوشیدن دستکش مناسب حین خروج خون و دیگر مایعات دهانی و در محل وسایل آلوده به خون 

– هنگامی که دستکش حین کار سوراخ شد بلافاصله بایستی خارج شده ، دستها با دقت شسته شوند و دستکش تعویض گردد. وسایل آلوده بایستی از ناحیه استریل خارج گردند.

– اجازه دهید خونریزی ناشی از نوک سوزن تداوم یابد و سپس محل را با آب و صابون بشویید.

- وسایل هر بیمار باید استریل گردد. وسایلی که قابل استریل کردن نیستند بایستی زیر آب با فشار زیاد گرفته شوند و سطح آنها تمیز گردد و با یک دزانفکتان مناسب سوآب شوند. 

– خون و بزاق قبل از تهیه رادیوگرافی و قبل از پالیش بایستی از محیط دهان تمیز شوند.

– سر دستگاه رادیوگرافی و دسته دستگاه لایت کیور بایستی با کاغذ غیرقابل نفوذ پوشیده شود. کاور بایستی برای هر بیمار تعویض گردد.

- محافظت در برابر صدمات تصادفات ناشی ازوسایل تیز مانند سوزن و بیستوری باید صورت گیرد. روی چنین سرسوزنی مجدداً پوشش نگذارید و یا آن را مجدداً استفاده نکنید و بلافاصله آن را از سر سرنگ خارج سازید. پس از استفاده این وسایل بایستی در یک پوشش غیرقابل نفود قرار گرفته و حتی المقدور از حوالی منطقه کار دور شوند و عیناً مانند وسایل آلوده تمیز شوند .

– حوله و پارچه بلافاصله پس از استفاده در کیسه غیرقابل نفود قرار داده شود. این وسایل نبایستی مجدداً در همان روز مورد استفاده قرار گیرند. 

– حوله‌ها و پارچه‌ها بایستی با یک دزانفکتان و آب ?? درجه سانتیگراد برای مدت ?? دقیقه شسته شوند. چنانچه درجه حرارت پایینتری استفاده گردد بایستی از شوینده‌های مناسب حرارت پایین استفاده شود.

- محل آلوده به خون و یا دیگر مایعات بدن بایستی در یک محلول دزانفکتان مناسب غوطه‌ور شود ( ترجیحاً هیپوکلریت سدیم

نیم تا یک درصد) مخلوط دزانفکتان و خون بایستی شسته و مجدداً با دزانفکتان ضدعفونی گردد. 

– دندانپزشک با پوست صدمه دیده نباید برای بیمار کار مستقیم دندانپزشکی انجام دهد. چنانچه مجبور به انجام کار شدید محل زخم را با یک پوشش مناسب بپوشانید. دستها را با آب و صابون،‌ بلافاصله پس از تماس با خون یا مایعات دهان بشوئید.

دفع مواد زاید  

– کلیه سوزنها و دیگر وسایل تیز یکبار مصرف را پس از استفاده در یک ظرف مقاوم در بسته (مثل قوطی شیرخشک) جمع آوری کنید و روی آن جمله وسایل آلوده خطرناک را قید نموده سپس دور بریزید.

– در حد امکان باید از تماس دست با آمالگام یا جیوه خودداری شود.

- در مدخل فاضلاب ساکشن دستشویی وکراشوار صافی پلاستیکی گذاشته شود تا خرده‌های آمالگام جمع آوری گردد.

هر چند انتقال HIV از طریق بزاق به اثبات نرسیده است اما به منظور به حداقل رساندن موارد فوری احیاء دهان به دهان، ‌راههای هوایی، کیسه‌های احیاء تنفسی و یا وسایل تنفس دیگر باید در محلهایی که احتمال عفونت وجود دارد در دسترس باشد. مراقبین بهداشتی که ضایعات بازو یا درماتیت

ترشحی دارند باید از هر گونه مراقبت مستقیم با بیمار و دست زدن به وسایل مراقبت بیمار تا رفع این وضعیت معاف باشند.

تظاهرات دهانی ایدز

- سندرم اکتسابی نقص ایمنی (AIDS) در سال 1981و ویروسHIV به عنوان انبولوژی اْن سندرم در سال 1984 شناخته شد.

- ویروس HIV تمایل زیادی به سلولهای ایمنی دارد. این ویروس به سلولهای T-helper که در سطح خون مولکول CD 4 را دارند حمله می‌کند.

- چند هفته تا چند ماه پس از تماس اولیه با ویروس HIV در بعضی افراد علائمی از عفونت حاد ظاهر می شود . در بعضی از افراد زخم های دهانی و در بعضی از بیماران ضایعات پوستی اریتماتوز

ظاهر می شوند . این فاز حاد دو هفته طول می کشد . سه تا هشت هفته بعد از این فاز حاد تغییرات سرمی در بیماران ظاهر می شود .

- حفره دهان مکان شایعی جهت بروز علائم سندرم ایدز می‌باشد. شایعترین این ضایعات کاندیدیاز دهانی، لکوپلاکیای مودار، ‌بیماریهای پریودنتال غیرمعمول، سارکوم کاپوزی و لنفوم غیرهوچکین می‌باشد.

شناخت و درمان ضایعات دهانی ایدز

شناخت و درمان به موقع ضایعات دهانی ایدز یکی از وظایف مهم دندانپزشک می‌باشد. دندانپزشک باید به فرد آلوده به HIV کمک نماید تا حفره دهان خود را در طول دوره این بیماری سالم نگه دارد. معاینه کامل حفره دهان لازم می‌باشد. عفونت حاد دندانی و پریودنتالی باید درمان شوند. اهداف اولیه درمان حفظ یک محیط سالم (حفره دهان) به منظور راحتی و فانکشن بیمار می‌باشد. آموزش چهره به چهره روشهای بهداشت دهان و دندان

و ویزیتهای دوره‌ای الزامی است.

چه زمانی دندانپزشک به ایدز مشکوک شود؟

سمپتوم‌های (‌نظیر Angular cheilities ) می‌باشد.

– چنانچه بیمار جوانی از عفونت کاندیدایی رنج می‌برد
و مبتلا به یکی از

 – چنانچه لکوپلاکی مویی در نواحی کناره زبان مشاهده شود.

- هنگامی که بیمار جوان پریودونتیت پیشرفته سریع داشته باشد

- زخمهای پوستی مخاطی مزمن ایدیوپاتیک یا ناشی از هرپس سیمپلکس.

-سندرم کاپوزی که نخست در فضای بوکال به شکل ضایعه هموراژیک تظاهر یابد.

http://www.rs272.com/

http://www.irshafa.ir

http://rs1362.blogdoon.com/

http://rs272.persianblog.ir/

http://www.sahand272.blogfa.com/

http://www.rs272.parsiblog.com/

WEST AZERBAIJAN  URMIA--Dr.RAHMAT SOKHANI